Τι είναι το πορτοκαλί τιμολόγιο;

Με την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, νέες μορφές τιμολόγησης έχουν κάνει την εμφάνισή τους, καθιστώντας πιο πολύπλοκη αλλά συνάμα και περισσότερο προσαρμοστική τη χρέωση του ρεύματος προς τους καταναλωτές, τόσο οικιακούς όσο και επαγγελματικούς. Μία από τις σημαντικότερες και πλέον συζητημένες κατηγορίες τιμολογίων τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα είναι το λεγόμενο “πορτοκαλί τιμολόγιο ρεύματος”.

Τι ακριβώς είναι το πορτοκαλί τιμολόγιο;

Το πορτοκαλί τιμολόγιο αποτελεί μια συγκεκριμένη κατηγορία τιμολογιακής πολιτικής που ακολουθούν οι προμηθευτές ενέργειας (όπως η ΔΕΗ αλλά και ιδιωτικές εταιρείες), η οποία αφορά τις κυμαινόμενες ή ρυθμιζόμενες τιμές λιανικής του ρεύματος. Τον Ιούλιο του 2022 η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) καθιέρωσε, στο πλαίσιο της μείωσης των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης, την υποχρεωτική ταξινόμηση των τιμολογίων παροχής ρεύματος σε τέσσερις χρωματικές κατηγορίες: πράσινο, μπλε, κίτρινο και πορτοκαλί, με βάση το επίπεδο σταθερότητας/μεταβλητότητας της τιμής.

Το πορτοκαλί τιμολόγιο είναι το καθαρά κυμαινόμενο τιμολόγιο: oι τιμές του μεταβάλλονται κάθε μήνα (ή τρίμηνο, ανάλογα με τον πάροχο) και ακολουθούν πιστά τις διακυμάνσεις των τιμών στη χονδρεμπορική αγορά ενέργειας. Οι προμηθευτές οφείλουν, με βάση τη ΡΑΕ, να ανακοινώνουν εκ των προτέρων τα τιμολόγια κάθε μήνα.

Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του πορτοκαλί τιμολογίου;

1. Μηνιαία Αναπροσαρμογή: Όπως προαναφέραμε, η τιμή για κάθε κιλοβατώρα (kWh) αλλάζει κάθε μήνα, σύμφωνα με τις διακυμάνσεις στη χονδρεμπορική αγορά.
2. Διαφάνεια: Oι πάροχοι υποχρεούνται να δημοσιεύουν εγκαίρως την τιμή κάθε μήνα, ώστε ο καταναλωτής να γνωρίζει το κόστος εκ των προτέρων.
3. Απουσία Ρήτρας Αναπροσαρμογής: Ενώ υπάρχει μεταβλητότητα στην τιμή, δεν εφαρμόζεται ρήτρα αναπροσαρμογής στον λογαριασμό (δηλαδή επιπλέον χρεώσεις εκ των υστέρων), καθώς όλα συμπεριλαμβάνονται στην τιμή που δημοσιεύεται.
4. Σύνδεση με Τιμές Χονδρεμπορικής: Όσο χαμηλότερες είναι οι τιμές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας χονδρικής, τόσο φθηνότερο γίνεται το τιμολόγιο για τον καταναλωτή – και το αντίθετο.

Ποια τα οφέλη για τον καταναλωτή;

Η επιλογή ενός πορτοκαλί τιμολογίου έχει πολλαπλά οφέλη για τον ενημερωμένο καταναλωτή:

• Διαφάνεια και Πρόβλεψη: Ο χρήστης μπορεί να βλέπει εκ των προτέρων την πραγματική τιμή και να αποφασίζει αν θα παραμείνει στον ίδιο πάροχο ή θα αλλάξει (ευκολότερες διαπραγματεύσεις και αλλαγές λόγω της απελευθερωμένης αγοράς).
• Εκμετάλλευση Πτώσης Τιμών: Σε περιόδους χαμηλών χονδρεμπορικών τιμών, το κόστος του ρεύματος μπορεί να είναι ακόμα και σημαντικά χαμηλότερο σε σχέση με τα σταθερά τιμολόγια ή τα τιμολόγια με ρήτρα.
• Απουσία “απρόσμενων” χρεώσεων: Επειδή η αρχική τιμή συμπεριλαμβάνει τα πάντα, δεν υπάρχει κίνδυνος χρεώσεων που αιφνιδιάζουν τον καταναλωτή, όπως συνέβη στο παρελθόν με τη ρήτρα αναπροσαρμογής.

Ποιες είναι οι “παγίδες” ή τα μειονεκτήματα;

Ωστόσο, το πορτοκαλί τιμολόγιο ενέχει και σημαντικά ρίσκα τα οποία πρέπει να λάβει υπόψη ο καταναλωτής:

• Υψηλή Μεταβλητότητα και Αβεβαιότητα: Όταν οι τιμές στη χονδρική αυξάνονται (π.χ. λόγω κρίσεων, γεωπολιτικών γεγονότων ή αυξημένης ζήτησης), ο λογαριασμός μπορεί να εκτοξευτεί, καθώς δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός “ασφάλειας”.
• Δυσκολία Προγραμματισμού: Ο καταναλωτής δεν μπορεί να κάνει μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό, εφόσον οι τιμές αλλάζουν κάθε μήνα.
• Αφέρει “ευκαιριακή” χρήση σταθερών τιμολογίων: Αν κάποιος έχει ανάγκη σταθερότητα στις χρεώσεις (π.χ. οικογενειακοί προϋπολογισμοί με περιορισμένο εισόδημα), ίσως χρειαστεί να στραφεί σε άλλα προϊόντα με ρήτρες σταθερότητας.

Πώς επηρεάζει συνολικά την αγορά και την συμπεριφορά του καταναλωτή;

Η ύπαρξη του πορτοκαλί τιμολογίου έχει οδηγήσει σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό μεταξύ παρόχων και περισσότερη ενημέρωση και σύγκριση τιμών από την πλευρά των καταναλωτών. Ουσιαστικά, ο καταναλωτής για πρώτη φορά έχει την δύναμη να αλλάζει ταχύτατα πάροχο, να παρακολουθεί τη δυναμική της αγοράς και να μη δεσμεύεται με μακροχρόνια συμβόλαια, αποφεύγοντας έτσι “κρυφές” χρεώσεις.

Από την άλλη πλευρά, απαιτείται επαρκής ενημέρωση και κατανόηση: Η συχνή μεταβολή της τιμής ενδέχεται να προκαλέσει ανασφάλεια ή πανικό, ειδικά σε νοικοκυριά χωρίς γνώσεις επί των αγορών ενέργειας ή δυνατότητα συνεχούς παρακολούθησης των τιμών.

Ποιος πρέπει να διαλέξει πορτοκαλί τιμολόγιο;

Το πορτοκαλί τιμολόγιο είναι κατάλληλο κυρίως για:

• Ενημερωμένους καταναλωτές που παρακολουθούν τις εξελίξεις στην αγορά ενέργειας.
• Όσους έχουν τη δυνατότητα να αλλάζουν πάροχο εύκολα και να “κυνηγούν” προσφορές.
• Επιχειρήσεις και νοικοκυριά με ευελιξία στον προγραμματισμό και στη διαχείριση των οικονομικών τους.

Είναι λιγότερο κατάλληλο για:

• Όσους έχουν περιορισμένη ικανότητα προσαρμογής σε μεταβλητότητα τιμών.
• Νοικοκυριά με αυστηρό οικογενειακό προϋπολογισμό.

Συμπέρασμα

Το πορτοκαλί τιμολόγιο ρεύματος αποτελεί μια σχετικά νέα προοπτική τιμολόγησης που εισήχθη με οφέλη για τη διαφάνεια, την ενίσχυση του ανταγωνισμού και την δυνατότητα ελέγχου κόστους, αλλά απαιτεί ενημέρωση, ευελιξία και δυνατότητα συνεχούς παρακολούθησης από τον καταναλωτή.

Πριν επιλέξετε τέτοιο τιμολόγιο, καλό είναι να συγκρίνετε τις προσφορές, να μελετήσετε την προσωπική σας κατανάλωση και ανάγκες και να είστε ενημερωμένοι για τις τάσεις της αγοράς ενέργειας. Η συμβουλή προς όλους είναι να συμβουλεύονται τακτικά τη σχετική ενημέρωση της ΡΑΕ (rae.gr) και των ίδιων των παρόχων.